Misschien heb je dit blog los gevonden, dan is het leuk om te weten waarom ik dit blog geschreven heb. Als je deze intro al kent, lees dan verder bij ▶
Het fijne van een businessplan is dat je altijd precies weet waar je aan toe bent, omdat je alles van tevoren hebt uitgedacht. Iedere ondernemer die zo’n plan heeft zegt dan ook:
“Als ik de afgelopen twee jaar bekijk, is alles precies gelopen zoals ik had gedacht”
Toch? … Natuurlijk niet!
Het loopt áltijd anders dan gepland 🙂 Ook bij mij. Een mooi voorbeeld kreeg ik cadeau bij de lancering van de service ’Businessplan review’, waarmee ik ondernemers verder help met hun plannen. Waar ik dacht: ’laat ik bij het begin beginnen’, blijkt dat alleen al het woord ‘businessplan’ voor velen een heel andere betekenis heeft dan voor mij…
Dus, een mooie kans om dat verder te onderzoeken. Hoe zie ik zo’n plan? Waarom ben ik er enthousiast over? En wanneer gebruik ik ze? Er zijn veel vormen, varianten en doelen met zo’n plan. Allemaal goed, allemaal nuttig, mits goed ingezet.
Ik grijp deze kans aan om de 5 grootste misverstanden over businessplannen de wereld uit te helpen!
De tweede: 
Misverstand 2: Zo’n businessplan moet natuurlijk wel kloppen
Een van mijn favoriete uitspraken is: “Assumption is the mother of all fuck ups!”. Zelf ga ik er ook regelmatig mee de mist in. Dat is één van de redenen dat ik dit artikel schrijf, ook om mezelf scherp te houden… Sterker nog, ik liet een eerdere versie lezen aan Brenda en mijn aanname dat dit artikel over aannames gaat bleek al op losse schroeven te staan. “Gaat het niet meer over testen?”, was haar terechte opmerking. Het leven zit er dus vol mee, en je kunt niet met en je kunt niet zonder. De truc is dus om er goed mee om te gaan, zodat je business niet door een verkeerde aanname als een Jenga toren in elkaar klapt.
Als je er bij stilstaat, is het ongelofelijk wat we allemaal zelf invullen en aannemen in ons dagelijks leven. Die aannames vanuit eerdere ervaringen helpen je vaak om soepel door het leven te gaan. Als je een deurklink beetpakt is het een terechte (en onbewuste) aanname dat de deur daarmee opengaat. Het zou supervermoeiend zijn om dat allemaal bewust te gaan ‘testen’. Maar het gaat ook mis als we ons helemaal niet bewust zijn van de aannames die we doen. Als we weten ‘hoe het werkt’ of wat er gezegd of bedoeld wordt zonder even na te gaan of dat wel klopt. En om mezelf en jou te behoeden voor die eerste fout, eerst maar een definitie zodat je weet wat ik bedoel:
Aanname:
“Een idee of gegeven waarvan je denkt dat het waar is”.
Hoe wil jij erachter komen?
Om een business te starten moet je tientallen aannames doen, dat de markt op jouw business zit te wachten, dat jij het kan, dat er geld mee te verdienen is en dat de door jouw bedachte route een slimme manier is, enz enz. Elk businessplan staat er vol mee. En jij denkt dat het waar is. En dat is geen probleem, je plan is eigenlijk een soort opsomming van onderzoek en onzekerheden. Het is een tenslotte een businessplan, geen verslag achteraf.
Door nu een beetje na te denken en wat te onderzoeken kun jezelf behoeden voor een aantal valkuilen en verkeerde aannames. Maar er zullen nog genoeg aannames zijn waar je op één of andere manier achter gaat komen dat ze niet kloppen. Er is dus maar één aanname die altijd klopt, en dat is dat het nooit precies gaat volgens plan. Dat is een gegeven. De vraag is dan, hoe wil je daar achter komen? Door hard op je bek te gaan, of door telkens onderweg een aanname aan te passen, bij te stellen of overboord te kieperen?
De gevaarlijkste aanname
Helemaal geen aannames doen is dus geen optie. Je kunt nu eenmaal niet alles van te voren zeker weten. Gay Hendricks schrijft erover in zijn fantastische boek ‘The Big Leap’. Hiervoor gaan we even naar het begin van de 19e eeuw. De eerste stoomtreinen werden gebouwd en techneuten vonden al snel manieren om de trein sneller te laten gaan. Tot wel 50 km per uur!! Niemand had ooit zo’n snelheid gehaald op een machine. Vele (medische) experts waren er van overtuigd dat het menselijk lichaam zulke hoge snelheden niet aan kon zonder schade op te lopen! Als je het nu leest klinkt dit als een absurde aanname toch? Als toen niemand het lef had gehad om dit te testen en te proberen wat er gebeurt als je telkens een stukje sneller gaat… Dan hadden we nu nog in treinen gezeten die 15 km per uur gingen! (daar komt het testen om de hoek kijken…).
Het belangrijkste is dat je weet dat het jouw aannames zijn, géén absolute waarheden. Dus schrijf ze op, zodat je weet welke aannames je doet. En ga ze testen en zo nodig bijstellen. Zo komen ze langzaam maar zeker dichter bij de werkelijkheid. De ‘assumptions’ die tot ‘fuckups’ leiden zijn de aannames die je nooit ter discussie stelt. Vergelijk het met onderste blokje van die Jenga toren, welke aannames vormen het fundament van je bedrijf/toren? De aannames waarvan je zelf niet beseft dat het aannames zijn of gewoonweg voor waar aanneemt zonder er verder bij na te denken dat zijn de gevaarlijkste. Of aannames die twee jaar geleden wel klopten maar ingehaald zijn door de realiteit. Dat zijn de gevaarlijkste, en die aannames kunnen je business een flinke klap opleveren of zelfs fataal worden.
Kan het op papier?
“I reminded myself that it was part and parcel of the presidency for nothing to ever work exactly as planned.”
- Barack Obama in zijn boek 'A promised land'
Ook de winstverwachtingen van multinationals met ervaren managers en accountants zijn zelden spot-on. Kun je dan die prognoses beter overboord gooien? Zeker niet! Het is belangrijk om naar een doel te rekenen. Terugkijkend kun je leren van de eerdere fouten. En, misschien nog wel belangrijker, als je het vooraf op papier niet kloppend kunt krijgen, dan wordt het bijzonder lastig om in de praktijk wél een goede businesscase te maken toch? Kom je er vooraf al achter dat je het in je eentje nooit aankan? Dan is het goed om eens te kijken wat de impact is van iemand inhuren, zowel wat betreft kosten als samenwerking. Of is het dan slimmer om juist minder opdrachten aan te nemen?
“Iets voorspellen is erg moeilijk, vooral wat de toekomst betreft.”
- Niels Bohr, Deense natuurkundige
Mijn plan is al af! Toch?
Het werkt nu eenmaal zo...
Het is dus extreem belangrijk om je eigen aannames regelmatig onder de loep te nemen. Waar doe jij de aanname dat ‘het nu eenmaal zo werkt’? Kijk eens om je heen en probeer voorbeelden te vinden bij andere bedrijven die het heel anders aanpakken dan jij en daar succes mee hebben. Doe daarvoor de Jenga toren, Daarmee is het doel de meest risicovolle aanname binnen jouw bedrijf te vinden. Kijk maar eens goed waar jij er toch naast zit of kan zitten in de aannames over jouw bedrijf . En ja, het is heel normaal als je nu weerstand voelt, je kunt best wat ontdekken waar je even niet blij van wordt. Maar het alternatief is wachten tot je op je bek gaat… doe er je voordeel mee!
Uitleg
Uitgebreide Engelstalige uitleg: DesignABetterBusiness
★ Stap 1: Doe een aanname brainstorm (liefst met je team), gebruik post-its waar je alle aannames los opschrijft.
★ Stap 2: Laat ieder teamlid kort uitleggen waar volgens hem/haar de post-it zou moeten zitten in de toren (lager is dus gevaarlijker)
★ Stap 3:Beoordeel welke aannames van andere aannames afhangen en welke dus het meest fundamenteel is (die komt onderin)
★ Stap 4: Wat betekent deze aanname? Wanneer weet je of deze klopt? En, nog belangrijker, hoe ga je hem testen?
Volgende keer: Leuk hoor zo’n businessplan, maar dat belandt toch in de la…
